طرز تهیه معروف‌ ترین غذاهای شیرازی: از کلم پلو تا شکر پلو

شیراز شهری است که با شعر، باغ‌های زیبا و معماری دل‌انگیزش شناخته می‌شود، اما نباید فراموش کرد که سفره‌های رنگین و غذاهای اصیل این شهر نیز بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ آن هستند. طعم غذاهای سنتی شیراز، ترکیبی از اصالت، خلاقیت و استفاده از مواد تازه محلی است. سفر به شیراز بدون تجربه طعم کلم‌ پلو، فالوده یا شکر‌پلو، سفری ناقص خواهد بود. چرا که غذاهای این خطه فقط خوراکی ساده نیستند؛ بلکه تکه‌ای از فرهنگ و هویت مردم فارس را در خود جای داده‌اند. راز محبوبیت غذاهای شیرازی در ترکیب منحصر به‌ فرد سبزی‌های معطر، ادویه‌های بومی و روش‌های سنتی پخت نهفته است. طعمی که هم دلنشین و سبک است و هم پر از خاطره‌های قدیمی. از سفره‌های رنگین خانه‌های قدیمی گرفته تا رستوران‌های سنتی امروزی، غذاهای شیراز همیشه نماد مهمان‌نوازی و شادی بوده‌اند. همچنین تجربه اقامت در هتل‌ های سنتی شیراز می‌تواند شما را بیشتر با فرهنگ و اصالت این شهر پیوند دهد.

در این مقاله از تاپ شیراز قرار است سفری خوشمزه داشته باشیم به دل آشپزخانه‌های شیراز؛ جایی که کلم پلو، قرمه‌سبزی شیرازی، کوفته هلو و شکر‌پلو هر کدام قصه‌ای برای گفتن دارند. در ادامه نه‌ تنها با معروفترین غذاهای سنتی شیراز آشنا می‌شوید، بلکه یاد می‌گیرید چگونه آن‌ها را در خانه طبخ کنید و عطر شیراز را به سفره خود بیاورید.

چرا باید غذاهای سنتی شیراز را امتحان کنید؟

غذاهای سنتی شیراز محبوبیت خود را مدیون ترکیب منحصربه‌ فرد عطر و طعم، مواد اولیه تازه و فرهنگ غنی مردمان این شهر هستند. سبزیجات معطر مثل شوید، ترخون و ریحان همراه با ادویه‌هایی چون زردچوبه و دارچین، طعمی بی‌نظیر خلق می‌کنند که در کمتر جای ایران یافت می‌شود. شیرازی‌ها استاد ترکیب شیرینی و ترشی‌اند؛ همانطور که در شکر‌پلو طعم شیرین برنج و زعفران با خلال مغزها همراه می‌شود و در قرمه‌سبزی محلی، ترشی لیمو‌عمانی خوش می‌درخشد. استفاده از برنج ایرانی و گوشت تازه، علاوه بر خوشمزگی، ارزش غذایی بالایی به این غذاها بخشیده است. اما آنچه غذاهای شیراز را خاص‌تر می‌کند، نقش اجتماعی و فرهنگی آن‌هاست؛ سفره‌های رنگین شیرازی همیشه نماد مهمان‌ نوازی بوده‌اند و هر لقمه، طعمی از تاریخ، سنت و صمیمیت را در خود جای می‌دهد. به همین دلیل، تجربه غذا خوردن در معروف ترین و بهترین رستوران های سنتی شیراز یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر گردشگران به این شهر است.

کلم پلو شیرازی

کلم پلو بی‌تردید یکی از شناخته‌شده‌ترین غذاهای سنتی شیراز است که جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های مردم این شهر دارد. این غذا به‌ ویژه در شب‌های زمستانی و مناسبت‌های خانوادگی سرو می‌شود و نمادی از مهمان‌نوازی شیرازی‌ها به شمار می‌رود. برخلاف تصور رایج، کلم پلو تنها ترکیب ساده برنج و کلم نیست؛ بلکه ترکیبی استادانه از برنج ایرانی، سبزی‌های معطر و گوشت قلقلی است که طعمی خاص و به‌یادماندنی خلق می‌کند.

مواد لازم برای کلم پلو شیرازی:

طرز تهیه مرحله‌ به‌ مرحله کلم پلو شیرازی

برای تهیه کلم پلو شیرازی ابتدا کلم‌ها را خرد کرده و با کمی روغن و زردچوبه در ماهیتابه تفت می‌دهیم تا نرم و خوش‌ عطر شوند، سپس سبزی‌های معطر مانند شوید، ترخون و ریحان را شسته و خرد کرده و به کلم اضافه می‌کنیم تا چند دقیقه دیگر همراه هم سرخ شوند. در مرحله بعد، گوشت چرخ‌کرده را با پیاز رنده‌ شده، نمک و فلفل ورز داده و به شکل توپ‌های کوچک درآورده و در روغن سرخ می‌کنیم تا طلایی و خوش‌طعم شوند. همزمان برنج را طبق روش معمول آبکش کرده و آماده می‌گذاریم. حالا نوبت ترکیب نهایی است؛ به‌ صورت لایه‌ لایه برنج، مخلوط کلم و سبزی را داخل قابلمه می‌ریزیم و روی آن گوشت قلقلی‌ها را می‌چینیم. برای عطر بهتر می‌توان کمی زعفران دم‌ کرده نیز اضافه کرد. در نهایت درب قابلمه را می‌گذاریم تا پلو با حرارت ملایم دم بکشد و آماده سرو شود؛ غذایی خوشمزه و خوش‌ عطر که نشان‌ دهنده اصالت آشپزی شیرازی است.

کوفته هلو (کوفته شیرازی)

کوفته هلو یکی از غذاهای سنتی و اصیل شیراز است که همواره در سفره‌های مهمانی و مناسبت‌های خاص جایگاه ویژه‌ای داشته است. دلیل نامگذاری این غذا به کوفته هلو شباهت آن به میوه هلوست؛ چرا که بعد از پخت، کوفته‌ها ظاهری گرد و رنگی متمایل به نارنجی پیدا می‌کنند که بسیار شبیه به این میوه تابستانی است. علاوه بر ظاهر زیبا، این غذا طعم منحصر‌به‌فردی دارد و ترکیب گوشت، برنج و لپه پخته‌ شده درون آن، هم سیرکننده و هم خوش‌طعم است.

مواد لازم برای کوفته هلو شیرازی:

طرز تهیه کوفته هلو شیرازی

ابتدا لپه پخته و برنج نیم‌ پز را با گوشت چرخ‌ کرده، پیاز رنده‌ شده، سبزی‌های معطر، تخم‌مرغ و ادویه‌ها مخلوط کرده و خوب ورز می‌دهیم تا مواد کاملا یکدست و منسجم شوند. سپس آن‌ها را به شکل توپ‌های بزرگ و گرد درمی‌آوریم، به‌گونه‌ای که هر کوفته تقریبا اندازه یک پرتقال باشد. در مرحله بعد، برای آماده‌سازی سس، رب گوجه‌ فرنگی را در روغن کمی تفت داده و سپس زعفران دم‌کرده، نمک، فلفل و مقدار کمی شکر را اضافه می‌کنیم تا طعم و رنگ بهتری پیدا کند. حالا کوفته‌ها را به‌ آرامی داخل قابلمه سس قرار داده و با حرارت ملایم می‌پزیم تا هم کوفته‌ها مغز پخت شوند و هم طعم سس به خوردشان برود.

یخنی یا آبگوشت شیرازی

یخنی یا همان آبگوشت شیرازی یکی از غذاهای سنتی و اصیل این شهر است که به‌ خاطر طعم ملایم، سبک و مقوی بودنش شهرت دارد. برخلاف بسیاری از انواع آبگوشت در شهرهای دیگر ایران که با مواد بیشتری مانند لوبیا یا گوجه‌فرنگی تهیه می‌شوند، آبگوشت شیرازی ساده‌تر است و بیشتر بر پایه گوشت گوسفندی، نخود و سیب‌ زمینی طبخ می‌شود. همین سادگی باعث شده که هضم آن آسان‌تر باشد و به‌ ویژه در وعده‌های ناهار یا روزهای سرد سال طرفداران زیادی داشته باشد.

مواد لازم برای تهیه یخنی شیرازی:

روش پخت یخنی شیرازی

برای شروع، نخودهای خیس‌خورده را به همراه گوشت گوسفندی و پیاز خرد شده داخل قابلمه می‌ریزیم و با مقدار زیادی آب می‌گذاریم روی حرارت ملایم تا به آرامی بپزد. بعد از حدود دو ساعت که گوشت و نخود نیم‌پز شدند، سیب‌زمینی‌ها را اضافه می‌کنیم و اجازه می‌دهیم همه مواد با هم کاملا بپزند و طعم‌ها در هم بیامیزند. ادویه‌هایی مانند زردچوبه، فلفل سیاه و در پایان نمک به غذا اضافه می‌شوند تا خوش‌طعم‌تر شود. در نهایت زمانی که گوشت به نرمی جدا می‌شود و نخودها کاملا پخته‌اند، یخنی آماده سرو است.

نحوه سرو:

آبگوشت شیرازی معمولا به همراه نان سنگک تازه سرو می‌شود. مردم محلی عادت دارند بخش آبکی غذا را به‌ صورت ترید (با تکه‌کردن نان داخل آبگوشت) میل کنند و بخش دیگر شامل گوشت، نخود و سیب‌زمینی را بکوبند و به‌ صورت گوشت‌ کوبیده در کنار ترشی و سبزی خوردن بخورند.

شکرپلو شیرازی

شکرپلو یکی از غذاهای سنتی و خاص شیراز است که بیشتر در مراسم‌ها، جشن‌ها و مهمانی‌های ویژه پخته می‌شود. این غذا به‌ دلیل ترکیب شیرین و لطیفش، حال و هوای متفاوتی نسبت به سایر غذاهای سنتی دارد و معمولا به‌ عنوان غذای مجلسی روی سفره‌های شیرازی‌ها دیده می‌شود. شکر‌پلو نمادی از شادی و مهمان‌ نوازی در فرهنگ شیراز است و به‌ ویژه در مراسم عروسی یا اعیاد جایگاه ویژه‌ای دارد. این غذا در واقع نوعی پلو زعفرانی شیرین است که با خلال بادام و پسته تزئین می‌شود و جلوه‌ای چشم‌نواز و طعمی بی‌نظیر به سفره می‌بخشد.

مواد لازم برای تهیه شکرپلو شیرازی:

طرز تهیه شکرپلو شیرازی

ابتدا برنج را طبق روش معمول آبکش می‌کنیم. در یک قابلمه جداگانه، شکر را با مقدار کمی آب می‌جوشانیم تا شربتی شفاف به دست آید. سپس زعفران دم‌کرده و در صورت تمایل کمی گلاب یا هل را به شربت اضافه می‌کنیم تا عطر و طعمی دلنشین پیدا کند. حالا برنج آبکش‌ شده را لایه‌ به‌ لایه در قابلمه ریخته و روی هر لایه کمی از شربت شیرین می‌ریزیم تا کاملا با هم ترکیب شوند. بعد از اینکه همه برنج و شربت داخل قابلمه قرار گرفت، درب آن را گذاشته و اجازه می‌دهیم با حرارت ملایم دم بکشد. در پایان شکرپلو را در دیس می‌کشیم و روی آن را با خلال بادام و پسته تزئین می‌کنیم.

قنبر پلو شیرازی

قنبر پلو یکی از غذاهای اصیل و خاص شیرازی است که در گذشته بیشتر در خانواده‌های سنتی و به‌ ویژه در شب‌های زمستان یا ایام محرم پخته می‌شد. این غذا به‌ دلیل استفاده از گوشت قلقلی، خرما و گردو طعمی خاص و متفاوت دارد و ترکیب شیرینی و شوری آن همان چیزی است که باعث محبوبیتش شده است. قنبر پلو در واقع غذایی مجلسی و در عین حال ساده است که امروزه نیز در بسیاری از مهمانی‌ها و مراسم سنتی شیراز جایگاه ویژه‌ای دارد.

مواد لازم برای قنبر پلو:

طرز تهیه قنبر پلو

ابتدا گوشت چرخ‌ کرده را با پیاز رنده‌ شده، نمک، فلفل و کمی زردچوبه ورز داده و به شکل کوفته‌ قلقلی‌های کوچک درمی‌آوریم و سپس آن‌ها را سرخ می‌کنیم. خرماها را بدون هسته کرده و با کمی روغن تفت می‌دهیم تا نرم و کاراملی شوند. در یک کاسه گردوی آسیاب‌شده، خرمای تفت‌ خورده و کوفته‌ قلقلی‌ها را با هم مخلوط کرده و کنار می‌گذاریم. حال برنج را طبق روش معمول آبکش می‌کنیم و در قابلمه، لایه‌ به‌ لایه برنج و مخلوط گوشت و خرما را می‌ریزیم. کمی دارچین نیز برای عطر بهتر به برنج اضافه می‌کنیم و اجازه می‌دهیم پلو دم بکشد.

دوپیازه آلو شیرازی

دوپیازه آلو یکی دیگر از غذاهای سنتی محبوب شیراز است که هم ساده و سریع آماده می‌شود و هم بسیار خوشمزه و سیر کننده است. جالب است بدانید منظور از آلو در این غذا، سیب‌زمینی است نه میوه آلو! این خوراک ساده و لذیذ بیشتر به‌عنوان یک غذای خانگی در وعده شام یا ناهار سبک پخته می‌شود و محبوبیت زیادی میان خانواده‌های شیرازی دارد.

مواد لازم برای دوپیازه آلو:

طرز تهیه دوپیازه آلو

ابتدا سیب‌زمینی‌ها را آبپز کرده، پوست گرفته و به شکل مکعبی خرد می‌کنیم. سپس پیازها را خلالی خرد کرده و در روغن سرخ می‌کنیم تا طلایی شوند. بعد رب گوجه‌ فرنگی را به پیاز اضافه کرده و کمی تفت می‌دهیم تا طعم خامی‌اش گرفته شود. حالا سیب‌زمینی‌های خرد شده را همراه با نمک، زردچوبه و فلفل به مواد اضافه می‌کنیم و چند دقیقه روی حرارت ملایم هم می‌زنیم تا طعم‌ها در هم بیامیزند. در برخی خانواده‌ها برای مقوی‌تر شدن غذا، گوشت چرخ‌کرده سرخ‌شده یا حتی تخم‌مرغ هم به آن اضافه می‌شود.

نکات مهم در پخت غذاهای سنتی شیراز

در پخت غذاهای سنتی شیراز رعایت چند نکته کلیدی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند تفاوت یک غذای معمولی با یک غذای اصیل و خوشمزه را رقم بزند. پیش از هر چیز، انتخاب مواد تازه و باکیفیت مهم‌ترین راز خوشمزگی این غذاهاست؛ چرا که برنج ایرانی مرغوب، گوشت تازه و سبزیجات معطر نقش اصلی را در طعم نهایی ایفا می‌کنند. از سوی دیگر، استفاده درست از ادویه‌های مخصوص مانند زردچوبه، فلفل سیاه، دارچین و ادویه‌های محلی باعث ایجاد عطر و مزه‌ای منحصربه‌فرد می‌شود که مختص سفره‌های شیرازی است. علاوه بر این، فوت‌ و فن آشپزی شیرازی‌ها یعنی صبر، دقت و توجه به زمان پخت و دم‌کشیدن غذا، نکته‌ای است که اصالت آشپزی این خطه را نشان می‌دهد؛ چرا که هیچ غذایی در شیراز با عجله آماده نمی‌شود و همین آرام‌پخت بودن، راز ماندگاری عطر و طعم آن‌هاست.

جمع‌ بندی

سفر به شیراز فقط بازدید از باغ‌های تاریخی، آرامگاه‌های شاعران و کوچه‌های خوش‌ عطر بهارنارنج نیست؛ بلکه تجربه‌ای خوشمزه از طعم‌های بی‌نظیر نیز به همراه دارد. غذاهای سنتی این شهر مانند کلم‌ پلو، کوفته هلو، قنبر پلو، شکر‌پلو، دوپیازه آلو و یخنی هر کدام بخشی از فرهنگ و تاریخ این دیار را روایت می‌کنند. استفاده از سبزیجات تازه، ادویه‌های معطر و مواد اولیه محلی باعث شده غذاهای شیرازی نه‌ تنها در ایران، بلکه میان گردشگران خارجی نیز شهرت فراوانی پیدا کنند. هر لقمه از این غذاها طعمی از اصالت، مهمان‌ نوازی و صمیمیت مردمان شیراز است. اگر روزی به این شهر سفر کردید، حتما یکی از این غذاها را امتحان کنید و اگر در خانه دست به کار شدید، مطمئن باشید که عطر و طعم شیراز را به سفره خود آورده‌اید. علاوه بر این، استراحت در یکی از بهترین کافه های سنتی در شیراز می‌تواند لذت سفر شما را کامل‌تر کند.

اگر روزی به این شهر سفر کردید یا حتی قصد داشتید در خانه طعم آن را بازسازی کنید، مطمئن باشید تجربه‌ای فراموش‌ نشدنی خواهید داشت. اما ماجراجویی شما در شیراز فقط به غذا ختم نمی‌شود! اگر به‌ دنبال یک راهنمای کامل برای گردشگری، معرفی بهترین رستوران‌ها، خدمات محلی، مکان‌های دیدنی و تجربه‌های اصیل شیرازی هستید، سایت تاپ شیراز بهترین همراه شماست. در این سایت می‌توانید به تازه‌ترین و دقیق‌ترین اطلاعات دسترسی پیدا کنید و سفری بی‌دغدغه و لذت‌ بخش به شیراز داشته باشید.

سوالات متداول

معروف‌ ترین غذای سنتی شیراز کدام است؟

کلم پلو شیرازی پرطرفدارترین غذای این شهر است و بسیاری آن را نماد سفره‌های شیرازی می‌دانند.

بهترین دسر سنتی شیراز چیست؟

فالوده شیرازی معروف‌ترین دسر این شهر است که با شربت لیمو سرو می‌شود.

برای امتحان غذاهای سنتی شیراز به کدام رستوران‌ ها می‌ توان رفت؟

رستوران‌های سنتی مانند هفت‌خوان، صوفی و خانه پرهامی بهترین گزینه برای تجربه این غذاها هستند.